बिद्युतीय बिजक प्रक्रिया, २०७४ (चौथो संशोधन) को सारांश
१. प्रस्तावना
- यो नियम मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) ऐन, २०५२ को दफा १४(२) र १६(क)(२) बमोजिम आन्तरिक राजस्व विभागद्वारा जारी गरिएको हो।
- यसले बिद्युतीय उपकरणहरू र सफ्टवेयरको प्रयोगबाट बिल जारी गर्ने तथा लेखा राख्ने प्रक्रियालाई व्यवस्थित गर्ने उद्देश्य राखेको छ।
२. प्रारम्भिक विवरण
- प्रारम्भिक मिति: २०७४/०९/१६
- संशोधनहरू:
- पहिलो संशोधन: २०७५/०२/०९
- दोस्रो संशोधन: २०७५/११/०८
- तेस्रो संशोधन: २०७६/०४/१३
- चौथो संशोधन: २०७६/०९/०९
३. परिभाषा
- सफ्टवेयर: बिल जारी गर्न र लेखा राख्न प्रयोग हुने इलेक्ट्रोनिक डिभाइसमा इन्सटल गरिएको सफ्टवेयरको संस्करण।
- बिद्युतीय उपकरण: बिल जारी गर्न र लेखा राख्न प्रयोग हुने इलेक्ट्रोनिक उपकरण (जस्तैः कम्प्यूटर, प्वाइन्ट अफ सेल, क्यालकुलेटर आदि)।
- व्यक्ति: व्यवसायीक कारोबारमा संलग्न कुनै पनि व्यक्ति वा संस्था।
- उत्पादक: बिद्युतीय उपकरण र सफ्टवेयरको विकास गर्ने व्यक्ति वा संस्था।
- विभाग: आन्तरिक राजस्व विभाग।
- कार्यालय: ठूला करदाता कार्यालय, मध्यमस्तरीय करदाता कार्यालय आदि।
- वितरक: उत्पादकबाट उत्पादन वितरण गर्ने व्यक्ति।
- सूचना प्रविधि अधिकृत: विभागका आईटी सम्बन्धी अधिकारीहरू।
- कागजात: सफ्टवेयर सेटअप फाइल, रिक्वायरमेन्ट डकुमेन्ट, डिजाइन डकुमेन्ट आदि।
- फ्रन्ट एण्ड: सफ्टवेयरमा डाटा इन्पुट, रिपोर्ट जेनेरेट गर्ने भाग।
- ब्याक एण्ड: सफ्टवेयरको कोड र डाटा भण्डारणको भाग।
- CBMS: Central Billing Monitoring System, आन्तरिक राजस्व विभागद्वारा बिलको अनुगमनको लागि विकसित प्रणाली।
४. प्रमाणीकरण र अनुमति सम्बन्धी व्यवस्था
- बिद्युतीय बिल जारी गर्न प्रयोग हुने सफ्टवेयर र उपकरणले विभागको मापदण्ड पूरा गरेको हुनुपर्नेछ।
- विभागले प्रमाणीकृत सफ्टवेयर र उपकरणहरूको सूची विभागको वेबसाइटमा रहनेछ।
- अनुमति प्राप्त गर्न आवेदनकर्ताले अनुसूची–३ बमोजिम कागजातहरू संलग्न गर्नुपर्नेछ।
५. बिद्युतीय उपकरण र सफ्टवेयरको मापदण्ड
उपकरणको मापदण्ड:
- उपकरणमा सफ्टवेयर इन्सटल हुनुपर्नेछ।
- सफ्टवेयरमा विभागको डाटा एक्सेसको व्यवस्था हुनुपर्नेछ।
- उपकरणको प्रयोग र उत्पादन बमोजिमको विवरण हुनुपर्नेछ।
- उपकरणको प्रयोगका लागि नेपाली वा अंग्रेजीमा म्यानुअल हुनुपर्नेछ।
सफ्टवेयरको मापदण्ड:
- सफ्टवेयरले डाटाबेस म्यानेजमेन्ट सिस्टम (DBMS) र SQL भाषामा काम गर्न सक्नुपर्नेछ।
- डाटामा परिवर्तन हुँदा पनि पुरानो डाटा मेट्न नहुने व्यवस्था हुनुपर्नेछ।
- डाटाको ब्याकअप र रिकभरीको व्यवस्था हुनुपर्नेछ।
- बिलको प्रतिलिपि छाप्दा “प्रतिलिपि” वा “Copy of Original” लेखिएको हुनुपर्नेछ।
- बिल रद्द भएको विवरण मास्टर बिलमा देखाउनुपर्नेछ।
६. Cloud Base Computing सम्बन्धी मापदण्ड
- क्लाउडमा बिल जारी गर्ने सफ्टवेयरले विभागको पहुँच रहने गरी डाटा संग्रहण गर्नुपर्नेछ।
- विभागले नेपाल भित्रको सर्भरमा मात्र डाटा राख्न अनुमति दिनेछ।
- डाटा बिभाजित भइ अन्यको सँग मिस नहुने व्यवस्था हुनुपर्नेछ।
७. सञ्चालन सम्बन्धी व्यवस्था
- बिद्युतीय बिल जारी गर्ने प्रत्येक व्यक्तिले अनुमति प्राप्त बिद्युतीय सफ्टवेयरको प्रयोग गर्नुपर्नेछ।
- विभागले बिल जारी भएको साथै CBMS प्रणालीमा डाटा पठाउने व्यवस्था हुनुपर्नेछ।
- सफ्टवेयरको डाटाबेस र लगको ब्याकअप वार्षिक लेखा सकिएसम्म राख्नुपर्नेछ।
८. विविध
- विभागले कुनै पनि समयमा बिद्युतीय बिलिङ प्रणालीको अनुगमन र परीक्षण गर्न सक्छ।
- अनुगमनका क्रममा उत्पादक, वितरक वा सेवा प्रदायकलाई समेत सहयोग गर्न आह्वान गर्न सकिन्छ।
- यस कायविधिको उल्लंघन गर्नेलाई सम्बन्धित कानून र नियमावली बमोजिम कारबाही हुनेछ।
९. खारेजी र व्याख्या:
- “कम्प्यूटर बिलिङ सम्बन्धी कायविधि, २०७१” खारेज गरिएको छ।
- २०७१ मा भएका सम्पूर्ण कामहरू यस कायविधि बमोजिम मान्य हुनेछन्।
- कुनै ग्याप वा विवाद आएमा विभागले त्यसको व्याख्या वा संशोधन गर्न सक्छ।